"Ζούμε καθαρά από τύχη"
Ίσως είναι η πιο συχνή φράση που επαναλαμβάνεται για να περιγράψει αυτό που συλλογικά βιώνουμε ως χώρα την τελευταία εβδομάδα σχετικά με την τραγωδία των Τεμπών.
Δεν συμβαίνει τυχαία.
Δεν επαναλαμβάνεται τυχαία.
Δεν φτάνει στ’ αυτιά μας και δεν εξέρχεται από τα στόματά μας τυχαία.
Η φράση αυτή έρχεται να εκφράσει πολλά. Συμπυκνώνει ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων, αισθήσεων και διαπιστώσεων.
Έχει μέσα θυμό, έχει αγανάκτηση, έχει φόβο, έχει θλίψη, έχει θρήνο, έχει ντροπή, έχει απόγνωση, έχει έκπληξη, έχει σοκ.
Έχει αισθήματα αδικίας, ανασφάλειας, αηδίας, κινδύνου, έλλειψης ασφάλειας κι απογοήτευσης κι αβοηθησίας.
Έχει διαπιστώσεις, όπως:
“Ανά πάσα στιγμή μπορεί να πεθάνω”
“Θα μπορούσα να είχα χάσει το παιδί μου”
“Θα μπορούσα να είχα χάσει τον σύντροφό μου”
“Θα μπορούσα να είχα χάσει την κολλητή μου”
“Σε μια στιγμή, τελειώνουν όλα”
“Η ζωή είναι μικρή”
“Σε αυτήν τη χώρα κινδυνεύω”
Όλα τα παραπάνω, έχουν μια κοινή συνισταμένη, η οποία εκφράζεται μέσα από το “ζούμε καθαρά από τύχη”.
Τι είναι αυτό που προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε; Γιατί το λέμε και το ακούμε ξανά και ξανά;
Γιατί η φράση αυτή αποτυπώνει εκείνο το πρωτόγονο υπαρξιακό άγχος που ξύπνησε η συγκεκριμένη τραγωδία στα Τέμπη: Το άγχος του θανάτου.
Ο Irvin Yalom έχει αναφερθεί εκτενώς σε αυτό και θεωρείται κατά τον ίδιο το πιο θεμελιώδες υπαρξιακό άγχος. Τα τραυματικά γεγονότα σαν κι αυτό που συντελέστηκε μας υπενθυμίζουν με τον πιο ευθύ κι άμεσο τρόπο ότι η ζωή είναι πράγματι πεπερασμένη.
Μια σύντομη παρένθεση θεωρίας!
Στην καθημερινή μας ζωή προσαρμοζόμαστε με διάφορους τρόπους ώστε να μην αγχωνόμαστε διαρκώς ότι κάποτε θα πεθάνουμε. Στην ψυχοθεραπεία Gestalt τους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουμε να ζούμε τους ονομάζουμε “δημιουργικές προσαρμογές”. Είναι το “τι έχω μάθει να κάνω όταν δυσφορώ για να μην δυσφορώ”. Γι αυτό συχνά ονομάζονται και “άμυνες”. Οι άμυνες πάντα κάτι προστατεύουν και κάτι εμποδίζουν. Δεν είναι καλές ή κακές, αλλά χρήσιμες ή μη χρήσιμες ανάλογα την περίσταση.
Το συλλογικό τραυματικό γεγονός λοιπόν τι προξένησε; Σαν διατιτραίνον βέλος, ήρθε και διαπέρασε όλες εκείνες τις άμυνες όλων των ανθρώπων συλλογικά και ακούμπησε απευθείας στο άγχος θανάτου. Έτσι λοιπόν μας βγαίνει να πούμε:
“Έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου”
“Έχω κλονιστεί”
“Δεν μπορώ να ηρεμήσω”
“Με αυτό που έγινε, φοβάμαι τώρα το παραμικρό”
“Στείλε μου όταν φτάσεις σπίτι, να ξέρω ότι είσαι καλά”
Α.Φ.
